Tırnak yeme davranışı genellikle 3-4 yaşlarında, ergenlik ve hatta yetişkinlik döneminde de rastlanabilen,erkeklere kıyasla kızlarda daha çok görülen ve çoğu zaman aileleri de endişelendirebilen bir durumdur. Tırnak yeme davranışı, bazı ebeveynler tarafından sorun olarak görülmemektedir. Oysa ki bu davranış dikkat edilmediği takdirde ilerleyen dönemlerde kronik bir hal alabilmektedir. Yapılan araştırmalara göre tırnak yeme davranışı kız çocuklarında daha fazla ortaya çıkmaktadır.Kız çocuklarının sahip olduğu toplumsal roller, aşırı baskıcı ve otoriter ebeveyn tutumları çocuğun tırnak yeme davranışında toleranslı ve kabul edici olan ebeveynlerin çocuklarına göre daha fazla görülmektedir. Çocuklarda bu davranış görüldüğü takdirde yapılması gereken en önemli şey ebeveynlerin çocukları cezalandırmak ve tehdit etmek yerine tırnak yeme davranışının nedenlerini araştırmak, çocuğu bu davranışa iten sebeplerin neler olduğunu anlamaya çalışmaları olmalıdır.

Tırnak yeme davranışına sebep olan etkenler nelerdir?

• Baskıcı ebeveyn tutumları,
• Çocuğun tırnak yeme davranışından dolayı eleştirilmesi, hor görülmesi ve dışlanması,
• Aile içinde yaşanan kavgalar ve tartışmalar,
• Sevgi ve özgüven eksikliği,
• Kardeş kıskançlığı,
• Aile içinde tırnak yiyen bir modelin olması,
• Aile içinde şiddetin olması,
• İlgi çekme isteği,
• Okulda yaşanan olumsuz bir olay,
• Ders başarısızlığı,
• Yaşıtlarıyla yaşadığı iletişim problemleri,
• Başka bir yere taşınma,
• Ailede sevilen birinin kaybı ve sonrasında yaşanan yas süreci,
• Anne ve babanın aralarındaki ilişkinin kopuk olması ve bunun çocuğa yansıtılması,
• Anne ve babanın boşanması,
• Anne ve babanın aşırı kaygılı olması ve bunun çocuğa geçmesi gibi birçok etken tırnak yeme davranışının gelişmesine neden olur.

Hepimiz toplum içerisinde yaşayan birer bireyiz. Öncelikle içinde yaşadığımız toplum ile sağlıklı, uyumlu ve dengeli ilişkiler kurmamız beklenir. Kişilerin sağlıklı ve dengeli ilişkiler kurabilmelerinin yolu da çocukluktan getirdikleri biyolojik ve toplumsal birikimle sağlanır. Çocukluk, insan ilişkilerinin sağlandığı ilk dönem olması sebebi ile hayati bir öneme sahiptir. Dengeli ve duyarlı anne baba tutumları, doğru ve tutarlı bir eğitim ve olumlu çevre koşulları sağlıklı bir ilişkinin kurulabilmesi için ön koşuldur. Kurulan bu ilişki içerisinde de uyum önemli bir yere sahiptir. Uyum, bilindiği üzere kişinin sahip olduğu kişilik özelliklerinin yaşadığı toplum arasında kurulabilen dengedir. Bu denge de aile tarafından verilen doğru davranış örüntüleriyle sağlanabilir. Çocukluk döneminde gelişim evrelerinin getirdiği bazı problemler yaşanabilir. Bu dönem, hem ailenin göstermiş olduğu doğru tutum hem de olumlu çevresel faktörlerin etkisiyle daha sağlıklı geçmektedir. Çocukluk döneminde herhangi bir genetik sorun yoksa diğer her türlü sorun kendi doğal süreci içerinde şekillenir ve zamanla çocuğun sosyalleşmesiyle birlikte yok olmaya başlar. Ancak bazen gelişimsel dönemlere ait bu sorunlar olumsuz çevre uyaranlarıyla birleşirse duygusal ağırlıklı farklı bozukluklar ortaya çıkmaktadır. Tırnak yeme davranışı da bunlardan birisidir.

Peki anne ve babalar çocuğun tırnak yeme davranışını farkettiğinde neler yapabilir?
• 3-4 yaşından önce tırnak yeme davranışı görülürse bu durum görmezden gelinebilir ancak bu davranışın devam edildiği görülürse; öncelikle bu davranışın nedenleri araştırılmalı, altta yatan sebepler irdelenmeli ve gerekli çözüm yolları için ilk adım atımalıdır.
• Tırnak yeme davranışı gösteren çocuk azarlanmamalı,tehdit edilmemeli ve cezalandırılmamalıdır.
• Çocuğunuzun stresli ve kaygılı olduğunu düşündüğünüz ortamlardan uzaklaştırma imkanınız var ise uzaklaştırabilirsiniz. Eğer yok ise çocuğun, bu ortamlarda stres ve kaygısı ile nasıl baş edebileceğini öğrenmesi gereklidir.
• Aile içinde bir problem varsa bunu çocuğunuza yansıtmamalısınız.
• Çocuğunuzun tırnak yediğini fark ettiğiniz an dikkatini başka uğraşlarla meşgul edebilecek şeyler bulabilirsiniz.
• Çocuğunuzla aranızdaki ilişkinin iyi olup olmadığını değerlendirerek çocuğunuzla daha iyi bir ilişki zemini oluşturmalısınız.
• Aileler, çocuklarına bu davranışın neden zararlı olduğunu nazikçe ve onun anlayabileceği şekilde anlatmalıdır. Burada önemli olan yargılayıcı bir üslup kullanmadan çocuğunuzla iletişime geçmektir.
• Çocuğunuzu gözlemleyerek bu davranışı ne sıklıkla ve hangi durumlarda yaptığını,ne gibi faktörlerin tetikleyici olduğunu anlamaya çalışın.Böylece bu davranışı önlemek için de fırsatınız olmuş olur.
• Çocuğun tırnak yeme davranışı devam ediyorsa hemen bir uzmana başvurulmalıdır.
• Ebeveynler, bu süreçte sabırlı olmalı ve gerekli destek çocuklara verilmelidir.

Tırnak yeme davranışının temelinde korku-kaygı hali yattığı için çocukta özgüven problemleri görülebilir. Çocuğun, özgüven duygusu geliştirebilmenin en etkili yollarından biri çocuğa yaşına uygun sorumluluklar vermektir. Böylece bu sorumluluklar sayesinde çocuk, kendi beceri ve yeteneklerinin farkına varmış olur. Özgüven, çocuğun değerinin fark edilmesiyle başlar. Çocuk başarılarıyla övülürse, fark edildiği ona hissettirilirse rahatlar ve böylelikle özgüveni gelişmeye başlayabilir. Burada önemli olan çocuğa yapabileceğinden fazla sorumluluk yükleyerek çocukta özgüven yerine yetersizlik ve becerisizlik hissi oluşturmamaktır.

Yazan: Stajyer Psikolog Ayda Torunoğlu