Tıp dilinde ‘onikofaji’ olarak geçen tırnak yeme davranışı, çocuklardan yetişkinlere kadar birçok yaş grubunu kapsayabilmektedir. Dürtü kontrol bozuklukları içerisinde yer alan bu rahatsızlık,baskı ve stres gibi durumlarda ortaya çıkabilmektedir. Çoğunlukla 3-4 yaşlarından sonra başladığı görülmüştür. Çocuklarda gerginlik ve sinirlilik durumlarında artış gösteren bu rahatsızlık, çocukların diş çıkarma döneminde de aynı şekilde artış gösterebilmektedir. Her üç çocuktan birinde görülmekle birlikte tırnak yeme davranışı erken ergenlik dönemine kadar sürebildiği gibi ergenlik döneminde de ortaya çıkabilir. Ergenlik döneminde ortaya çıkmasının en yaygın sebebi ise ergenin çevreden onay görememesi olabilirken genellikle bu durum stres, gerginlik, korku ve kaygı zamanlarında ortaya çıkabilmektedir. Tırnak yeme davranışı taklit etme yoluyla da öğrenilebilen bir rahatsızlıktır. Bazı anne ve babalarda da görülen tırnak yeme davranışını görerek öğrenen çocuk, onları taklit ederek tırnak yemeye başlayabilir.

Tırnak yeme davranışı bazı durumlarda tırnak koparma, tırnağın çevresindeki derileri koparma, ayak tırnaklarını yeme veya ayak tırnaklarını koparma şeklinde de çeşitlenebilir.Bu belirtiler çoğunlukla sıkıntı, gerginlik, sinirlilik ve saldırganlık gibi duyguların baskılanmasından kaynaklı ortaya çıkabilir. Davranış,annesinden,babasından ya da öğretmeninden baskı gören ve suçun kendinde olduğuna inanan çocuklarda daha sık ortaya çıkabilmektedir.Ailenin çocuğu bu davranışı yapmaması için uyarması, azarlaması, küçük düşürmesi ve cezalandırması kesinlikle doğru değildir çünkü rahatsızlık stres, kaygı ve korku hissedildiğinde daha da artmaktadır.

Tırnak yeme davranışının psikolojik kökenli olduğu bilinmektedir.Bununla birlikte ortaya çıkma durumu daha detaylı ele alınırsa, çocuğun bakım verenlerinden uzaklaşıp kreş, anaokulu gibi fiziksel ve sosyal başka bir çevreye giriş yapması çocuğa güven ortamından ayrılma hissi yaşatabilir. Bu durumda çocuk kendini güvende hissetmek adına tırnak yeme davranışı geliştirebilir. Çocukken ortaya çıkabilen bu rahatsızlık ergenlik döneminde etrafından onay almaya başlayınca kaybolacağı gibi ne yazık ki yetişkinlikte de devam edebilir.Tırnak yeme davranışı genellikle psikolojik travmaların etkisiyle başlayabileceği gibi stres, hayal kırıklığı, mükemmelliyetçi ve sabırsız kişilik özellikleri nedeniyle de ortaya çıkabilir.

Tırnak yeme davranışının başladığı dönemlerde ailenin çocuğun bu durumunu farketmemiş gibi yapıp çocuğu bu alışkanlığı bırakabileceği aktivitelere yönlendirmesi iyi bir yoldur. Çocuğun içine attığı sıkıntıları, kaygı ve korkuları anlamaya çalışmak ve altta yatan sebeplerin ortadan kaldırılması önemlidir.

Tırnak Yeme Rahatsızlığı Nasıl Tedavi Edilir?

Çocuğun bu durumunun devamlı kontrol edilerek baskılamaya çalışılmaması ve görmezden gelinmesi en önemli ilk adımdır. Erken dönemde başlayan tırnak yeme davranışında çocuğu ellerini kullanması gereken aktivitelere yönlendirmek ve bu davranışını bırakması için çocuğu uyarmamak çok önemlidir. Fakat bununla birlikte tırnak yeme davranışı alışkanlığa dönüşürse ilk olarak bu davranışın arkasında yatan sebeplere odaklanılmalıdır. Tırnak yeme davranışı, uzmanlar tarafından belirlenen uygun tedavi yöntemleri ile tedavi edilebilmektedir. Terapi sürecinde tetikleyicileri fark etmek çok önemlidir. Stresle başa çıkmak için alternatif yollar keşfedilir.Kaygı ve stresin azalması tırnak yeme davranışının da azalması konusunda etkili olabilmektedir.

Yazan:Stajyer Psikolog Zuhal Erdoğan