ÇOCUK İSTİSMARI NEDİR ?

Çocuğun anne-baba, bakım veren, öğretmen gibi kişiler ya da yabancı/hiç tanımadığı kişiler tarafından maruz kaldığı, bedensel ve/veya psikolojik sağlığına zarar veren, duygusal, fiziksel, cinsel ya da zihinsel gelişimlerini engelleyen tutum ve/veya eylemlerdir. Çocuk istismarı, 18 yaşın altındaki çocukların fiziksel ya da psikolojik gelişimini olumsuz etkileyen davranışları içerir.

 İSTİSMAR TÜRLERİ NELERDİR ?

-Fiziksel İstismar:

Başlıca fiziksel istismar belirtilerine vurma, tekme atma, sarsma, yakma gibi kuvvet gösterileri örnek verilebilir. En yaygın görülen ve farkedilmesi en kolay olan istismar türüdür.

-Cinsel İstismar:

Başlıca cinsel istismar belirtilerine okşama,öpme,oral,genital temas,anal ilişki,teşhircilik,fuhuşa zorlama,röntgencilik örnek verilebilir.

-Duygusal İstismar:

Çocuğun sosyal,duygusal ya da bilişsel gelişiminin tehdit edilmesi veya bozulması durumudur.Başlıca duygusal istismar belirtilerine düşmanlık,alay etme,eleştiri,sevgi huzur ilgi sağlamada yetersiz olmak,aile içi şiddete maruz bırakma,tıbbi ihtiyaçların karşılanmaması örnek verilebilir.

ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARININ BAZI BELİRTİLERİ

-Genital organlarla ilgili takıntı,

-Cinsel bilgi veya kelime  dağarcığında artış,

-Çocuğun yaşına uygun olmayan aşırı cinsel davranışlar,

-Doktor muayanesine dair korkular,

-Yetişkinlere karşı güvensizlik,

-Özgüven kaybı,

-Yatak ıslatma,

-Kaçma girişimi,

-Tıbbi bir nedene bağlı olmayan baş veya karın ağrısı,

-Okulda başarısızlık,

-İstismara dair hikayeler,şiirler yazma veya resim yapma,

-Aşırı pasif veya saldırgan davranışlar,

-Madde bağımlılığı,

-Kilo ve iştah problemleri,

-Açıklanamayan herhangi bir yaralanma (morarma,yanık,kırık,karın ve kafa yaralanması),

-Genital ağrı veya kanama,

-Aşırı temizlik ihtiyacı ya da temizliğin ihmali,

-Cinsel yolla bulaşan hastalıklar çocuk ihmal ve istismar belirtileri arasında sayılabilir.

İHMAL VEYA İSTİSMARA UĞRAYAN ÇOCUĞA NASIL DAVRANMALISINIZ?

• Çocuğu konuşmaya zorlamamalı, güvende hissedeceği bir iletişim kurmalısınız.
• Açıkladığı takdirde ona inanıp, kabul edip yumuşak bir ses tonuyla yorum yapmadan,yönlendirici sorular sormadan, mümkünse dokunmadan yanında olduğunuzu hissettirmelisiniz.
• Yaşadıklarını küçümsemeden,dramatize etmeden dinleyip tüm ilginizi çocuğa vermelisiniz.
• Çocuğun olayı arkadaşlarına anlatmaması konusunda bilgilendirmelisiniz.
• Bu bilgiyi ona yardım edebilecek kişilerle paylaşacağınızı çocuğunuza bildirmelisiniz.
• Çocuğa, bundan sonra onu korumak için elinizden ne gelirse yapacağınıza dair güvence vermelisiniz.
• Yaşadıklarını sizinle paylaştığı için onunla gurur duyduğunuzu belirtip, tebrik etmelisiniz.

ÇOCUKLARI İSTİSMARDAN KORUMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR ?

-Çocuğunuza vücut kısımlarının mahremiyeti, bedenin kendine ait ve özel olduğu, iç çamaşırı ile kapatılan özel yerlerin olduğunu öğretilmelisiniz.

-Çocuğunuza , onu rahatsız eden bir şekilde dokunan veya dokunmak isteyen kişilere karşı “hayır” deme hakkı olduğunu öğretmelisiniz.

-Kendisini rahatsız eden herhangi bir kişi ya da olay karşısında yardım istemek için yüksek sesle bağırmaktan çekinmemesi gerektiğini korkutmadan öğretilmelisiniz.

-Çocuğunuza,ne olursa olsun ona kızmayacağınıza dair güvence verin.Hiçbir olayı saklamaması gerektiğini ve sorunları her zaman birlikte çözeceğinizi çocuğunuz bildiğinde başına herhangi bir zorluk,tehlike geldiğinde size daha kolay açılacaktır.

-İstismar gösteren kişi , çocuklara yaşananları sır olarak saklamayı tembih edebilir. Çocukların bu aşamada kafası karışsa da, çocuğunuza aşılamanız gereken, yabancılar tarafından onlara verilen sırları mutlaka sizinle paylaşması gereğidir. Çocuğunuz söz vermiş bile olsa bazı sırların yani yabancıların verdiği sırların asla saklanmaması gerektiğini bilmelidir.

AİLELER ŞÜPHE DUYDUĞUNDA NEREYE BİLDİREBİLİR?

İstismar bildirimleri, 112 Alo Polis hattı, 112 Alo Jandarma hattı, en yakın Polis Merkezine veya Cumhuriyet Savcılığı’na yapılabilmektedir.

OKULLARDA ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI İLE İLGİLİ ŞÜPHE DUYULAN DURUMLARDA NE YAPILABİLİR?

Çocuk ihmal ve istismarı ile ilgili olarak tüm okul personeli yetkili kişi olarak görülmektedir ve yasalarca istismarı bildirme yükümlülükleri mevcuttur. İstismar ile ilgili şüpheniz dahi olsa kanıt bulmanız gerekmeksizin durumun soruşturulması için taleple bulunabilirsiniz.İstismarı bildirme suçlama değildir, soruşturulmasının istenmesidir.

Yazan: Stajyer Psikolog İnci Yağmur Özgür