Psikiyatri ilaçlarını bir bütün olarak değerlendirmemiz gerekir; bu ilaçların etkileri ve yan etkileri birbirinden oldukça farklıdır. Psikiyatri ilaçlarının çok az bir kısmı bağımlılık riski taşır, ancak bu ilaçlar doğru dozda kullanıldığı sürece bağımlılık riski en aza indirilebilir. Bağımlılık riski bulunmayan ilaçlar arasında antidepresanlar, duygudurum düzenleyici ilaçlar ve antipsikotikler yer alır. Antidepresan ilaçlar aniden kesildiğinde bazı istenmeyen etkiler ortaya çıkabilir; bu durum hastaların ilaçların bağımlılık yaptığını düşünmelerine neden olabilir. Ancak, bu etkiler “çekilme” belirtileri olarak adlandırılan mide bulantısı, baş dönmesi gibi geçici değişikliklerdir. Bağımlılık riski taşıyan ilaçlar ise benzodiazepinler olarak adlandırılan bazı kaygı giderici ilaçlar (Alprazolam (Xanax), Clonazepam (Rivotril), Klorazepat (Tranxilene), Diazepam (Diazem, Nervium), Lorazepam (Ativan)) ve psikostimülan yani uyarıcı ilaçlar (Concerta, Ritalin vb.)dır. Bağımlılık potansiyeli taşıyan ilaçların kötüye kullanımının engellenmesi için ‘yeşil reçete’ ve ‘kırmızı reçete’ gibi ilaçlarla ilgili prosedürler bulunmaktadır.

PSİKİYATRİ İLAÇLARI ANİDEN BIRAKILIRSA NASIL BELİRTİLER GÖRÜLÜR ?

İlaçların alımının aniden kesilmesi yan etkilere ve yoksunluk belirtilerine sebep olabilir; bu durum ilacın dozuna, türüne ve kullanım süresine bağlı olarak değişebilir. Bazı yaygın belirtiler şunlardır:

• Duygusal ve psikolojik belirtiler: Depresyon, panik atak, anksiyete
• Fiziksel belirtiler: Baş dönmesi, baş ağrısı, halsizlik, mide

bulantısı, kusma

• Bilişsel belirtiler: Odaklanma ve dikkatte sorun, unutkanlık
• Davranışsal belirtiler: Sosyal geri çekilme, sürekli hareket halinde olma isteği
•  

PSİKİYATRİ İLAÇLARI NASIL BIRAKILMALI ?

Psikiyatrik ilaçlar uzun süreli kullanımda aniden kesilmemelidir. Aniden bırakma, bazı ciddi yan etkilere sebep olabilir. Bu süreçte ilaçları bırakırken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

• Uzman kontrolü
• Kademeli azaltma
• Yan etkilerin takibi
• Beslenme ve uyku düzenine dikkat edilmesi
• Psikolojik destek alınması

İlaçları bırakma sürecinde, doktor kontrolünde kademeli olarak azaltmak belirtilerin riskini en aza indirir ve süreci daha güvenli şekilde tamamlamanızı sağlar.

Yazan: Stajyer Psikolog Ebrar Cunedioğlu