ÇOCUKLARDA OKUL FOBİSİ
Okul fobisi, çocuklarda veya gençlerde okula gitme konusunda aşırı korku ve kaygı duyma durumudur. Bu fobi, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir ve genellikle çocukların okul ortamında yaşadığı olumsuz deneyimlerle ilişkilendirilir. Okul fobisi olan çocuklar, mide bulantısı, baş ağrısı gibi fiziksel semptomlar gösterebilir ve okula gitmeyi reddedebilir.
Okul fobisi, sosyal kaygı, akademik baskı, öğretmen veya arkadaşlarla yaşanan problemler gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bu durumda, çocuğa destek olmak, onu anlamak ve bir uzmandan yardım almak önemlidir. Okul fobisi tedavi edilebilir bir durumdur ve erken müdahale ile çocuğun okula uyum sağlaması kolaylaştırılabilir.
Okul fobisinin çocuklar üzerindeki etkileri hem psikolojik hem de akademik boyutta ciddi olabilir. İşte okul fobisinden etkilenen çocuklarda sıkça görülen etkiler:
1.Akademik Performansın Düşmesi:
– Okula gitmekten kaçınma veya devamsızlık, dersleri kaçırmalarına ve bu nedenle akademik başarılarının düşmesine neden olabilir. Uzun süreli devamsızlık, çocuğun sınıf seviyesinin gerisinde kalmasına yol açabilir.
2.Sosyal İzolasyon:
– Okul fobisi yaşayan çocuklar, arkadaşlarıyla zaman geçiremeyebilir veya sosyal etkinliklere katılamayabilir. Bu da sosyal izolasyona ve yalnızlık duygularına yol açabilir. Arkadaşlık ilişkilerinin zayıflaması, çocuğun özgüvenini olumsuz etkileyebilir.
3.Anksiyete ve Stres:
– Okula gitme fikri çocukta yoğun bir stres ve anksiyete yaratabilir. Bu durum, uyku problemleri, iştahsızlık, mide bulantısı, baş ağrısı gibi fiziksel belirtilerle de kendini gösterebilir. Kronikleşen kaygı, çocuğun genel psikolojik sağlığını zedeleyebilir.
4.Aile İlişkilerinde Gerilim:
– Çocuğun okula gitmek istememesi, aile içinde gerginlik yaratabilir. Ebeveynler, çocuğun okula gitmesi için baskı yapabilir, bu da ilişkilerde kopukluk ve çatışmalara neden olabilir. Aile içinde huzursuzluk artabilir.
5.Özgüven Kaybı:
– Okul fobisi olan çocuklar, başarısızlık duygusu yaşayabilir ve kendilerini yetersiz hissedebilirler. Bu durum, çocuğun kendine olan güvenini ve kendi yeteneklerine olan inancını zayıflatabilir.
6.Gelişimsel Gerilik:
– Çocuk, okula gitmediği için yaşıtlarıyla aynı gelişim düzeyinde ilerleyemeyebilir. Sosyal ve akademik gelişim açısından geri kalma riski bulunmaktadır.
7.Uzun Vadeli Psikolojik Etkiler:
– Müdahale edilmediğinde, okul fobisi uzun vadede depresyon, yaygın anksiyete bozukluğu veya sosyal fobi gibi daha ciddi psikolojik sorunlara dönüşebilir.
Çocuklarda okul fobisini yenmek için atılacak adımlar, çocuğun duygusal ihtiyaçlarına duyarlı olmayı ve profesyonel destek almayı gerektirir. İşte bu süreçte uygulanabilecek yöntemler:
1.Empati Kurma ve Anlama:
– Çocuğun duygularını anlamak ve onu dinlemek, okul fobisinin çözümünde ilk adımdır. Çocuğun ne hissettiğini ve neden böyle hissettiğini anlamaya çalışın. Okul fobisini ciddiye almak ve çocuğun korkularını küçümsememek önemlidir.
2.Aşamalı Olarak Okula Alışma:
– Çocuğu bir anda zorlamak yerine, okula alışmasını aşamalı olarak sağlamak faydalı olabilir. Önce kısa süreli ziyaretler yaparak okula alışmasını sağlayabilir, sonra bu süreyi yavaş yavaş artırabilirsiniz.
3.Rutin Oluşturma:
– Sabit bir günlük rutin oluşturmak, çocuğun kendini güvende hissetmesine yardımcı olabilir. Sabah kalkıştan okula gitmeye kadar olan süreçte tutarlı bir düzenin olması, belirsizlikleri azaltır ve okula gitmeyi daha öngörülebilir hale getirir.
4.Pozitif İletişim:
– Okula gitmenin pozitif yönlerini vurgulamak önemlidir. Yeni arkadaşlar edinme, ilginç şeyler öğrenme gibi okulla ilgili olumlu şeyleri konuşarak çocuğun motivasyonunu artırabilirsiniz. Ancak bu süreçte baskıcı olmamaya dikkat edin.
5.Öğretmen ve Okul İdaresi ile İşbirliği:
– Çocuğun öğretmeni ve okul idaresiyle iletişim kurarak durumu paylaşmak önemlidir. Öğretmenler, çocuğun okulda kendini daha rahat hissetmesi için özel bir destek sağlayabilir. Çocuğun sınıfta nasıl hissettiği ve okuldaki sosyal ilişkileri hakkında öğretmenle sürekli diyalog halinde olmak faydalıdır.
6.Küçük Adımlar ve Ödüller:
– Çocuğun küçük başarılarını ödüllendirmek, okul korkusunu yenmesine yardımcı olabilir. Örneğin, okula gittiği bir günü kutlayabilir ya da bu başarıyı takdir eden küçük bir ödül verebilirsiniz. Bu, çocuğun motivasyonunu artırabilir.
7.Destekleyici Bir Ortam Yaratma:
– Evde çocuğa destekleyici bir ortam sunmak önemlidir. Kendisini rahatça ifade edebileceği, kaygılarının dinleneceği bir ortam, çocuğun kendini daha güvende hissetmesine yardımcı olabilir.
8.Duygusal Destek ve Güvence:
– Çocuğa, bu sürecin üstesinden gelebileceğini ve her zaman yanında olduğunuzu hissettirmek önemlidir. Korkularıyla başa çıkarken onu desteklediğinizi ve ona güvendiğinizi ifade edin.
9.Profesyonel Destek Almak:
– Eğer okul fobisi ciddi boyutlara ulaştıysa, bir çocuk psikoloğu ile profesyonel yardım almak gerekebilir. Terapi, çocuğun korkularını ve kaygılarını yönetmesine yardımcı olabilir.
10.Kaygı Yönetimi Teknikleri:
– Çocuğa kaygılarını yönetmeyi öğretmek faydalı olabilir. Derin nefes alma, gevşeme teknikleri veya mindfulness gibi yöntemler, çocuğun anksiyetesini azaltmasına yardımcı olabilir.
Bu süreçte sabırlı olmak ve çocuğa zaman tanımak çok önemlidir. Her çocuğun bu duruma verdiği tepki farklı olabilir; dolayısıyla her çözüm yöntemi her çocukta aynı etkiyi göstermeyebilir.
Müdahale ve Destek
Okul fobisi yaşayan çocuklara erken dönemde müdahale edilmesi, onların bu durumla başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Ebeveynlerin ve öğretmenlerin empati göstermesi, çocuğa güvenli bir ortam sağlanması ve gerekirse bir uzmandan yardım alınması bu süreçte oldukça önemlidir.
Yazan:Stajyer Psikolog Zeynep Tuğçe Tuğcu
