Halo Etkisi Nedir?
Halo etkisi, bir kişinin genel algısının o kişi hakkında sahip olunan diğer deneyimler hakkındaki denemeleri tedavide bir yanılgıdır. Bu etki, bir kişinin yalnızca bir özelliği (örneğin, fiziksel gücü veya genel olarak ortaya çıkması) ile olumlu bir iz kalması durumunda, bu izlerin diğer öğrencilerin de yansıyacağını ifade eder. Örneğin, bir kişinin fiziksel olarak hoş bir iz bırakmasısa, onun zekâsı, yeteneği veya yetenekleri hakkında daha olumlu bir yargıya varılabilir. Bu durum , insanların genel izlenimlerinden yola çıkarak daha ayrıntılı ve objektif değerlendirmeler yapma yerine, öne çıkanlara dayanarak karar vermelerine yol açar.

Horn Etkisi Nedir?
Horn etkisi, bir kişinin olumsuz bir özelliği öne çıktığında, bu olumsuz özellik, diğer tüm özellikler hakkında da olumsuz bir algıya yol açabilir. Yani, bir kişinin bir hata yaptığında ya da hoş bir hatıra kalmadığında bu durum diğer streslerin de olumsuz bozulmasına neden olabilir. Bu açıdan Halo etkilerinin tersi olarak da sınıflandırılır. Örneğin, bir kişinin ölmesi nedeniyle antipatik olarak algılanıyorsa, bu kişinin diğer yargıları, örneğin yeteneği veya iş performansı da genellikle olumsuz olacaktır. Boynuz etkisi, genellikle insanın sahip olduğu kötü izlerin diğer özellikleri üzerindeki gölge düşmesiyle kendini gösterir.

Halo ve Horn Etkileri Sosyal Yaşantımızın Hangi Boyutlarında Görülebilir?

Halo etkisi, sadece bireysel ilişkilerde değil, aynı zamanda iş hayatı, eğitim gibi farklı alanlarda da büyük bir rol oynar. Örnek verecek olursak, bir öğretmen öğrencisinin ders dışı etkinliklerde gösterdiği başarıları göz önünde bulundurarak o öğrencinin ders notlarını daha yüksek değerlendirebilir. Aynı şekilde, bir iş görüşmesinde adayın karizmatik bir konuşma yapması, işin teknik gereksinimlerine ne kadar uygun olduğuna dair yanlış bir izlenim yaratabilir. Bu etki genellikle insanlar üzerinde, tek bir güçlü özelliğin tüm kişilik hakkında olumlu bir yargıya varılmasına neden olmasına yol açar. Bu da bazen daha derin ve detaylı değerlendirmelerin yapılmasını engelleyebilir.

Horn etkisi de benzer şekilde sadece bireysel ilişkilerde değil, profesyonel yaşamda da gözlemlenebilir. Bir kişi, küçük bir hata yaptıysa ya da daha önce başarısız bir projeye imza attıysa, bu durum kişinin kariyerinde olumsuz bir bakış oluşturabilir. İş yerinde, bir çalışanın tek bir başarısızlık anı, onun genel performansına dair olumsuz bir algı oluşturabilir. Horn etkisi, bazen kişilerde önyargılara yol açar, çünkü bir olumsuzluk diğer tüm olumlu özellikleri gölgeleyebilir. Bu da kişinin yalnızca olumsuz yönleri üzerinden değerlendirilmesine ve potansiyelinin göz ardı edilmesine yol açabilir.

Yazan: Stj. Psk. Ahmet Baklan